1. Giới Thiệu: Bác Sĩ Trên Mạng – Con Dao Hai Lưỡi
Với sự phát triển mạnh mẽ của internet và mạng xã hội, việc tiếp cận thông tin y tế trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Chỉ cần một vài cú click chuột, người dùng có thể tìm thấy vô số bài viết, video hướng dẫn về các bệnh lý, cách điều trị hay thậm chí là phương pháp phẫu thuật. Tuy nhiên, cùng với lợi ích là sự nguy hiểm tiềm tàng: sự xuất hiện của những “bác sĩ trên mạng” – những cá nhân không có chuyên môn nhưng vẫn đưa ra lời khuyên y tế, chẩn đoán và điều trị bệnh.
Vấn nạn này đang ngày càng phổ biến, đặc biệt trên các nền tảng như Facebook, TikTok, YouTube, nơi mà ai cũng có thể trở thành “chuyên gia” chỉ với một tài khoản mạng xã hội. Hậu quả của việc tin vào những “bác sĩ ảo” này không chỉ dừng lại ở việc hiểu sai bệnh tật mà còn có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng của người bệnh.
2. “Bác Sĩ” Trên Mạng Hoạt Động Như Thế Nào?
Những “bác sĩ” trên mạng có thể tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau, từ những cá nhân giả danh chuyên gia y tế đến những hội nhóm chia sẻ kinh nghiệm chữa bệnh phản khoa học. Một số hình thức phổ biến có thể kể đến như:
a. Các Cá Nhân Tự Nhận Là “Bác Sĩ”
Một số người không có bằng cấp y khoa nhưng lại tự xưng là bác sĩ, dược sĩ hay chuyên gia sức khỏe để tư vấn và điều trị bệnh cho người khác. Họ có thể lợi dụng những kiến thức thu thập từ internet hoặc kinh nghiệm cá nhân để đưa ra lời khuyên không có cơ sở khoa học.
Ví dụ, trên TikTok và YouTube, không ít người tự nhận là “bác sĩ da liễu” nhưng thực tế lại không có chuyên môn. Họ đưa ra các phương pháp trị mụn, dưỡng da sai lầm như bôi kem đánh răng lên mụn, dùng chanh để tẩy trắng da… gây hại cho người sử dụng.
b. Các Nhóm Chia Sẻ “Kinh Nghiệm Chữa Bệnh”
Các hội nhóm trên Facebook, Zalo về chữa bệnh bằng phương pháp dân gian, thực dưỡng hay “chữa bệnh không cần thuốc” đang thu hút hàng trăm nghìn thành viên. Những nhóm này thường chia sẻ những bài thuốc truyền miệng, chưa được kiểm chứng khoa học, nhưng lại khiến nhiều người tin tưởng làm theo.
Ví dụ, nhiều người lan truyền thông tin rằng uống nước lá đu đủ có thể chữa ung thư, hoặc sử dụng mật ong để điều trị mọi loại bệnh từ cảm cúm đến viêm dạ dày. Trong khi đó, các phương pháp này không có cơ sở khoa học và có thể làm bệnh tình trầm trọng hơn.
c. Bán Thực Phẩm Chức Năng, Thuốc Đông Y Không Rõ Nguồn Gốc
Một số “bác sĩ” trên mạng còn lợi dụng lòng tin của người bệnh để bán các loại thực phẩm chức năng, thuốc đông y, hay thậm chí là thuốc “đặc trị” không rõ nguồn gốc. Họ quảng cáo các sản phẩm này như “thần dược”, có thể chữa bách bệnh mà không cần đến bệnh viện.
Thực tế, nhiều loại thuốc này chứa thành phần độc hại, không được kiểm định chất lượng, dẫn đến ngộ độc, suy gan, suy thận hay thậm chí là tử vong.
3. Hậu Quả Của Việc Tin Vào “Bác Sĩ” Trên Mạng
Việc tin vào những “bác sĩ” trên mạng không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn gây ra hậu quả lớn cho toàn xã hội.
a. Gây Nguy Hiểm Cho Sức Khỏe Người Bệnh
Những lời khuyên sai lầm có thể khiến người bệnh áp dụng sai phương pháp điều trị, làm bệnh trở nặng hoặc gây ra những biến chứng nguy hiểm. Có nhiều trường hợp bệnh nhân từ chối điều trị tại bệnh viện để theo các bài thuốc “truyền miệng” trên mạng, dẫn đến hậu quả đáng tiếc.
b. Gây Hoang Mang, Mất Niềm Tin Vào Y Học Chính Thống
Nhiều “bác sĩ” trên mạng tuyên truyền thông tin sai lệch như “tây y không chữa được bệnh”, “bệnh viện chỉ quan tâm đến tiền”, hay “bác sĩ giấu bệnh để bán thuốc”. Điều này khiến nhiều người hoang mang, mất niềm tin vào y học chính thống, dẫn đến những quyết định sai lầm trong việc chữa trị.
c. Thúc Đẩy Tình Trạng Lừa Đảo, Trục Lợi
Nhiều đối tượng lợi dụng sự nhẹ dạ cả tin của bệnh nhân để bán thuốc giả, thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc với giá cắt cổ. Những sản phẩm này không chỉ không có tác dụng mà còn có thể gây hại cho sức khỏe.
4. Làm Thế Nào Để Nhận Diện Và Phòng Tránh “Bác Sĩ” Trên Mạng?
a. Kiểm Tra Nguồn Gốc Thông Tin
Khi tiếp nhận thông tin y tế trên mạng, người dùng cần kiểm tra nguồn gốc bài viết, xem tác giả có phải là bác sĩ hay chuyên gia y tế thực sự hay không. Những thông tin đáng tin cậy thường đến từ các tổ chức y tế uy tín như WHO, Bộ Y tế, hoặc các bệnh viện lớn.
b. Không Tin Vào Những Lời Quảng Cáo Thần Kỳ
Những sản phẩm được quảng cáo là “chữa bệnh tận gốc”, “hiệu quả ngay lập tức” thường là lừa đảo. Không có phương pháp điều trị nào hiệu quả tức thì mà không qua kiểm chứng khoa học.
c. Tham Khảo Ý Kiến Bác Sĩ Thật
Khi có vấn đề về sức khỏe, thay vì tìm kiếm trên mạng, hãy đến gặp bác sĩ tại các cơ sở y tế uy tín để được tư vấn và điều trị đúng cách.
d. Cảnh Giác Với Các Nhóm Chia Sẻ Kinh Nghiệm Chữa Bệnh
Hãy thận trọng với các hội nhóm chia sẻ “kinh nghiệm chữa bệnh” trên Facebook, Zalo. Những thông tin này có thể không chính xác và gây nguy hiểm nếu làm theo một cách mù quáng.
5. Kết Luận: Cần Một Cộng Đồng Internet Lành Mạnh
Vấn nạn “bác sĩ” trên mạng đang trở thành một vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe của nhiều người. Để ngăn chặn tình trạng này, cần có sự chung tay từ nhiều phía: người dùng cần trang bị kiến thức để phân biệt thông tin đúng sai, các nền tảng mạng xã hội cần kiểm soát chặt chẽ nội dung y tế, và các cơ quan chức năng cần mạnh tay xử lý những hành vi lừa đảo trong lĩnh vực sức khỏe.
Chỉ khi có một cộng đồng internet lành mạnh, nơi mà thông tin y tế được kiểm chứng và phổ biến một cách chính xác, chúng ta mới có thể bảo vệ sức khỏe của bản thân và những người xung quanh khỏi những nguy cơ do “bác sĩ” trên mạng gây ra.
